Kendime olan inancım yok.

ANAZOGNOZİ (cahiliye cesareti)

Kendime olan inancım yok.

Başkaları ne derse onların ki doğru benimkisi yanlış geliyor. Kendi fikirlerimi önemsiz görüyorum.

Ama herkes beni önemsesin istiyorum. Etrafımda herkes beni eleştirecek korkusuyla yeni bir şeylere başlayamıyorum. Sanırım kendime olan güvenim yok.

Bunun üstesinden nasıl gelirim ?diye zaman zaman kendimize sormuşluğumuz olmuştur, farkında olmak bir eksikliğimizi görmek düzeltmek istemek kadar doğalı ne olabilirdi ki;

Özgüven deyince aklımıza kendimiz ve çevremizle barışık ve uyumlu kalabilmemiz geliyor.

Peki ya gereksiz özgüvene nedemeli iste tamda buna halk arasında bilinen adıyla cahil cesareti deniliyor…

Yeteneği ya da bilgisi olmayan bir konuda kendini yetkin zanneden insanlarla her yerde karşılaşmak mümkün. Neyi bilmediklerini bilmeyen ve bu nedenle kendileri hakkında gerçekdışı sonuçlara varıp, gereksiz bir özgüvene sahip olabilen insanlar…

Bu özgüvenin nereden geldiği yalnızca bizim için değil bilim insanları için de merak konusu olmuş bir zamanlar.

Araştırmacılara göre sorun, belli bir etkenden çok, o kişilerin yetkin olmadıklarını fark etmelerine engel olacak bir eksiklikten kaynaklanıyor. Bu eksikliğin de üst bilişsel (meta kognitif) beceri olduğu düşünülüyor.

Biliş kavramı kısaca algılama, anlama, hatırlama gibi zihinsel süreçlere karşılık geliyor. Üst bilişsel beceri ise en genel anlamda, insanın tüm bu zihinsel süreçlerin farkında olması ve onları kontrol edebilme özelliği olarak tanımlanıyor.

Yani üst biliş için kısaca neyi ne kadar bildiğimizi bilmemizi sağlıyor diyebiliriz.

Sonuçta neyi bilmediğinizin farkındaysanız yetkin olmadığınızın da farkındasınız demektir

• Bir konuda daha az yetkin olan kişiler, daha yetenekli olan yaşıtlarıyla karşılaştırıldıklarında kendi yetenek ve başarılarını olduğundan çok daha yüksek tahmin ediyor.
• Daha az yetkin olan kişiler, üst bilişsel becerilerindeki eksiklik nedeniyle, kendilerindeki ya da bir başkasındaki yeteneği gördüklerinde bu yeteneği tanıma konusunda yetkin olanlara göre daha başarısız oluyor.
• Daha az yetkin olan kişiler, başkalarındaki yetkinliği fark edemedikleri için kendi becerilerini değerlendirirken yetkin olanların seçimleri ve performanslarıyla ilgili tecrübelerden yararlanamıyor.
• Ancak yetkin hale gelip üst bilişsel becerileri geliştiğinde kendilerini daha gerçekçi değerlendirebiliyorlar.
• Araştırmacılar bu kişilerin durumunu tıpta anozognozi olarak bilinen hastalığa benzetmiş. Bu hastalıkta beynin sağ lobunda gerçekleşen bir hasar sonucunda vücudun sol tarafı felç oluyor.
• Doktorlar hastaların karşısına bir bardak koyup bunu sol elleriyle almalarını istediğinde ise bunu yapamıyor ve neden yapamadıklarını anlayamıyorlar.
• Bardağı sol elleriyle neden alamadıkları sorulduğunda kimileri bunu yapamayacak kadar yorgun olduğunu, kimileri doktorun ne dediğini tam duyamadığını söylüyor. Ancak hiçbiri bunun felçten kaynaklandığını söyleyemiyor.
• Yani beyinde gerçekleşen hasar yalnızca felç olmalarına neden olmuyor, felç olduklarını fark etmelerine de engel oluyor.
• Yukarıda sözünü ettiğimiz durumda da insanların belli bir konudaki yetersizlikleri anozognozide olduğu gibi yalnızca performanslarının düşük olmasına yol açmakla kalmıyor, başarısızlıklarını fark etmelerine de engel oluyor.
• Ancak zannetmeyin ki bu durum yalnızca bazı insanlara özgü ve tek nedeni üst bilişsel becerilerdeki eksiklik.
• Pek çoğumuz özellikle de yetkin olmadığımız bir konuda bir işe girişirken yeterli birikimimiz olduğuna dair bir inançtan yola çıkıyor ve bir an için cahil cesareti gösterebiliyoruz.
• Dürüst olalım!

En son ne zaman yeteri kadar bilginiz olmayan bir konu hakkında üstüne basa basa konuştunuz veya bir yerde çalışırken üstünüze vazife olmayan sizi aşan oranın sahibiymiş gibi tavırlar gösterdiniz,değerli okuyucularım . Bu soruların yanıtını doğru vereceğinizden emin misiniz? Çünkü biliyorsunuz ki sorun, bilmediğinizi bilmiyor olmanızda yatıyor.

Çevremizde böyle  bilimsel olarak kanıtlanmış cahil cesareti gösteren kişiler varsa ya onları olduğu gibi yani hasta olarak görüp kendi haline bırakıyoruz ya da olgunluk gösterip tedavi olmak toplumdan dışlanmamak ve sağlıklı iletişim kurmak isteyenlere yardımcıda olabiliriz herşeyin bir çaresi olduğu gibi bununda bir tedavisi var.

Sağlıkla kalın.

UZ.Klinik Psikolog

Gülfer Tek

Tel:5369833286